Posiedzenie zakończyło się podpisaniem protokołu, w którym podsumowano ustalenia dotyczące planów na przyszłość w zakresie ochrony wspólnego dziedzictwa kulturowego i pamięci historycznej. Kolejne spotkanie Grupy odbędzie się w Polsce.

Od 2001 roku polscy i litewscy eksperci konsekwentnie wypracowują model skutecznej współpracy w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego historycznej, wielonarodowej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przedmiotem prac Grupy Ekspertów do spraw Zachowania Dziedzictwa Kulturowego jest niezmiennie współpraca w sferze ochrony dziedzictwa piśmienniczego i archiwalnego, muzealnictwa, inwentaryzacji i konserwacji zabytków, transgranicznych wpisów na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, specjalistycznych szkoleń z różnych dziedzin ochrony dziedzictwa kulturowego, a także problematyki upamiętnień ofiar wojen i represji. Wierzę, że dzisiejsza wymiana poglądów i doświadczeń oraz towarzyszące im dyskusje zaowocują podjęciem nowych inicjatyw, a także pogłębieniem dotychczasowej współpracy – mówiła Bożena Żelazowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego podczas otwarcia posiedzenia.

14. posiedzenie Grupy Ekspertów na Litwie

Podczas spotkania w Druskiennikach eksperci z Polski i Litwy omówili dotychczasową współpracę i plany na przyszłość w zakresie ochrony wspólnego dziedzictwa kulturowego i pamięci historycznej.

Uzgodniono dalsze prace konserwatorskie przy ważnych świątyniach w Wilnie, takich jak: kościół bernardynów, franciszkanów oraz św. Piotra i Pawła na Antokolu. Przedyskutowano również rewitalizację cmentarza Na Rossie i przygotowania do obchodów jego 225-lecia. Obie strony zadeklarowały chęć wspólnego działania na rzecz wpisania dziedzictwa tatarskiego i historycznych cmentarzy na Listę informacyjną światowego dziedzictwa UNESCO.

Rozmawiano też o uproszczeniu procedur związanych z konserwacją miejsc pamięci, upamiętnianiu ofiar represji oraz potrzebie umieszczania tablic informacyjnych w dwóch językach przy ważnych obiektach historycznych.

Podkreślono konieczność dalszej współpracy muzeów, bibliotek i archiwów państwowych, m.in. poprzez organizację wystaw, wymianę specjalistów, staże, konferencje i publikacje. Wskazano na znaczenie dostępu do zbiorów i wspólnych działań w sytuacjach kryzysowych, także w zakresie ochrony danych i cyberbezpieczeństwa. Współpraca będzie rozwijana m.in. między Narodowym Instytutem Muzeów, a litewskimi muzeami oraz archiwami państwowymi Polski i Litwy.

Strony zapowiedziały realizację wspólnych projektów badawczych i szkoleniowych, zwłaszcza dotyczących drewnianej architektury i zbiorów instytucji pamięci. Polska zaprosiła Litwę do współpracy przy portalu „Dziedzictwo za granicą. Baza poloników” oraz do udziału w Kongresie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą w 2026 r. Ważnym elementem współpracy będą również wspólne obchody rocznicowe, m.in.:

• 150. rocznicy urodzin Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa, litewskiego kompozytora, malarza i grafika (2025),
• 500. rocznicy urodzin Katarzyny Jagiellonki, królowej Szwecji oraz księżnej Finlandii, matki Zygmunta III Wazy (2026).

Polsko-Litewska Grupa Ekspertów do spraw Zachowania Dziedzictwa Kulturowego

W trakcie obrad strony podsumowują dotychczasową współpracę bilateralną w sferze ochrony wspólnego dziedzictwa kulturowego oraz określają priorytetowe zadania na kolejne lata. Eksperci omawiają m.in. zagadnienia dotyczące archiwalnej spuścizny piśmienniczej, muzealnictwa, inwentaryzacji i konserwacji zabytków, transgranicznych wpisów na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, specjalistycznych szkoleń z różnych dziedzin ochrony dziedzictwa kulturowego, a także upamiętnień ofiar wojen i represji. Obrady kończą się uroczystym podpisaniem protokołu.

Współprzewodniczącymi obrad są wiceministrowie kultury. W skład Grupy wchodzą także eksperci polscy i litewscy, zajmujący się szeroko pojętą problematyką ochrony dziedzictwa historycznego i kulturowego.

Posiedzenia Grupy Ekspertów odbywają się cyklicznie na Litwie lub w Polsce. Pierwsze posiedzenie odbyło się w 2001 r. w Warszawie. Gospodarzem ostatniego, 13. spotkania w 2023 r. był Kraków.